ايام الله
ما بنى آدم ، فراموشكاريم! وقتى در دريا اسير طوفان شده و در حال غرق شدن هستيم و هيچكس را توان نجات دادن ما نيست،خدا را خالصانه مى خوانيم و از او كمك مى خواهيم و چون خداوند لطف فرموده و نجات مان مى دهد و سالم به خشكى مى رساند،پس از …
ماه: تیر 1399
بنى آدم
زندگانى حضرت آدم(ع) به پايان آمد، اما زندگى “بنى آدم” آغاز شد! بَنی آدَم به معنای فرزندان حضرت آدم و نوع انسان است. بنى آدم، بارها مورد خطاب خداوند در قرآن بوده اند١. اين واژه در ادبيات غنى ما نيز به معناي نوع بشر، كاربرد پيدا كرده است چنانكه سعدي هم سروده است: بنى …
وصايا
نياي بزرگوار ما آدم(ع) -كه حق حيات و هدايت بر گردن همه انسان ها دارد- ، تجربه هاي خود را براي فرزندانش در قالب وصايا به هبة الله (شيث) به اشتراك مى گزارد:”هرگاه قصد كارى كرديد، به پيامدهاى آن بنگريد؛ اگر من در عاقبت كار خود مى انديشيدم ، آنچـه بـه سـرم …
خانواده
با هبوط آدم و حوا ،اولين خانواده در روى زمين، شكل گرفت.به زودي فرزندان آنها ، دوقلوى پسر و دختر(قابيل و اقليما) و بعد از مدتى دوقلوى پسر و دختر(هابيل و لوذا) متولد شدند.آدم و همسرش عمرى طولانی داشتند و صاحب فرزندان بسيارى گرديدند.در ابتداي استقرار در زمين،آدم شيطان را دید که قبل از …
لغزش و بخشش
داستان آدمى چنان شگفت بود كه فرشتگان را غرق تعجب نمود؛بايد به خاطر مقامش و به دستور خدايش، بر او سجده مى كردند.خداوند معلم او شد و علوم و اسمائى بدو آموخت كه فرشتگان از آن بى خبر بودند.به او چنان ظرفيتى داده شد كه بتواند حامل امانت الاهى باشد؛ همچنين از …
شيطان
آفرينش پدر ما آدم ، با تكبر ابليس وارد مرحله جديد و خطيرى شد؛ ابليس كه نام اصلى اش حارث و عزازيل بود از طايفه جن بود اما با اينكه فرشته نبود در جمع فرشتگان و كروبيان به عبادت مشغول بود. به فرموده اميرمومنان(ع)او شش هزار سال خدا را عبادت نمود که …
آغاز زندگى
زندگى با آفرينش پدرمان حضرت آدم آغاز شد؛ چون از أديم(پوسته )زمين و خاك آفريده شد،آدم ناميده گشت١ و اين خود داستانى دارد كه اميرمومنان آن را تشريح نموده است:”خداوند سبحان از قسمت هاي سخت و نرم زمين و شيرين و شوره زار آن، خاكي برداشت و بر آن آب ريخت تا …
داستان زندگى،١.چرا داستان؟
مى خواهم برايتان داستان بگويم! داستان زندگى از آغاز تا كنون؛ گذشته هاى دور ، گذشته هاى نزديك؛ مى دانيد كه زندگى داستان ها دارد! ماجراهاي تلخ و شيرين، حادثه هاي بزرگ و كوچك، دوستى ها، دشمنى ها، پيوندها، جدائى ها، عشق ها، جنگ ها، شادى ها، غم ها، رويش ها، ريزش ها، …
صوفى و بهائى
پژوهشگران با تحليل و تطبيق مبانى فكر بهائى با باورهاي صوفيانه به شباهت هائي ميان آن دو رسيده اند.ادعاي الوهيت، مهم ترين شباهت آنهاست.ميرزا حسينعلى ،ملقب به بهاء الله رهبر نخست بهائيت، با نام مستعار «درويش محمد» به مدت دو سال، در جبال سليمانيه عراق، در ميان دراويش نقشبنديه و قادريه زيست …
حلاج
در ميان مشايخ صوفيه،حلاج ، يكي از ناموران است.شهرت او به خاطر باور حلول و اتحاد و دعوى خدايي است كه سرانجام هم به قتل او توسط مفتيان اهل سنت در بغداد انجاميد.مولوى گويد:گفت فرعوني اَنا الحق گشت پست / گفت منصوري اَنا الحق و برست؛ و نيز:چون قلم در دست غدّارى بُوَد/ …
شريعت گريزى
خدا را یافتم دیدم حقیقت / برون رفتم من از قید شریعت ! شریعت از نظر بزرگان صوفیه وسیله کمال است، سالك چون به مرتبه کمال و شهود و وصول به حق رسید، تکالیف شرعیه از او ساقط مىشود؛ اینجاست که گفتهاند تقید به احکام شرع وظیفه عوام است و خواص و …
حلول و اتحاد
پيشينه حلول و اتحاد به آموزه تجسّد یا تجسّم در مسیحیت باز می گردد.در انجیل یوحنا آمده است :در ابتدا فقط كلمه بود؛ و کلمه که نزد خدا بود و خدا بود، جسم گردید و در زمین و در میان ما زندگی کرد در جای دیگر نیز ذکر شده است که من در …
ابدال و اوتاد
اصطلاحاتى چون قطب، اوتاد، ابدال، نجباء و صلحاء ، در متون صوفيانه بسيار به كار رفته است كه اشاره به مقاماتی دارد که صوفيان در مورد اهل سیر و سلوک بر می‌شمارند.ابن عربی نقش آنان را همانند نقش ستون های خانه مى شمرد که موجب استحکام و حفظ ساختمان است. خداوند نیز …
چله نشينى
صوفی به امر مرشد باید یک اربعین در خانه تاریک بنشیند و كم خورى و كم خوابى پيشه كند و بعضى امور حلال مثل معاشرت و مباشرت و مصاحبت را بر خود حرام نمايد و نهایت ریاضت را تحمل نموده تا صفاي دل پيدا كند. چله نشینی، که از آن تعبیر به …
ذكر خفىّ و جليّ
از جمله اصول عملى صوفيانه ذكر خفىّ (پنهان)و ذكر جليّ(آشكار)است كه از نظر متشرعان،يك بدعت به شمار است، زيرا به اين سبك و سياق ريشه اى در قرآن و سنت پيشوايان دين نداشته است.غزالي در ربع چهارم احياء علوم الدين، در آداب ذكر جلىّ، در خانقاه خود،گويد:جماعت صوفيان بدون حضور اغيار و نومريدان گرد …
صلح كل
یکی از باورهاي مهم صوفیانه، تاييد هر نوع عقيده و باور و به اصطلاح«صلح کلى»است ؛ بدین معنا که هیچ دین و مذهب و آئینی را غلط نمی شمارند و هیچ کدام را بر دیگری امتیاز نمی دهند و اختلاف مذاهب را اختلاف در رنگ و صورت می‌شمارند و صلح کل می طلبند. …
گنج پنهان
كمتر كتابى از صوفيان پيدا مى كنيد كه به اين حديث پيامبر يا حديث قدسى اشاره نكرده و آن را تاييد بر مطالب خويش نگرفته باشد كه “كنت كنزاً مخفيّاً فاحببت آن أُعرف فخلقتُ الخلق لكى أُعرف”، يعنى من گنجى پنهان بودم، دوست داشتم شناخته شوم به همين جهت مردم را خلق …
سيده بانوان جهان
سيده بانوان جهان است حضرت صديقه طاهره ، فاطمه زهرا سلام الله عليها،برترين بانوى خلقت، يكتا همتا و كفو امير عالم آفرينش، آنكه پيامبر خدا را بضعة الرسول بود و امّ ابيها، خاتون دو سرا، مظهر جمال حق و مادر ائمه هدى عليهم السلام كه علماي فريقين در عظمتش و شأن و …
مهدويت
انديشه مهدويّت و منجي موعود در باور صوفيانه، بيش از آن كه آموزه اي دينى و قرآنى و حديثى باشد، آموزه‌اي صوفيانه و داراى ابعاد طريقتى و سلوكي است.مهدي، نزد صوفيان ، همان«ولي» است و در ميان اولياء مقام و جايگاه ويژه «ختم ولايت » را دارد. اگر چه نزد شاخه هاي مختلف …
عزادارى
پى آمد نگاه جبرگرايانه صوفيانه به هستى كه از باور وحدت وجود بر مى خيزد، افعال انسان ، در واقع فعل خداست و انسان ابزارى بيش نيست ( چنانكه گفته اند: لكن كماالوجود منسوب لنا/ والفعل فعل الله و هو فعلنا؛ يعنى همانطور كه وجود ما منسوب به ماست اما در واقع از خداست،افعال …
احاديث جعلى
جعل و تحريف در احاديث پيامبر(ص)از آفات بسيار بزرگ جامعه اسلامى پس از رحلت آن بزرگوار بود كه عده اي به طمع مال و مقام به آن پرداختند و موجب انحرافات زيادى شدند و فرهنگ اسلامى را با اين جعل و تحريف ها باژگونه ساختند. بعضى محققان به افشاى اين جاعلان و احاديث …
همه خدايي
صوفيان معتقدند كه كل عالم مساوي با خدا است و ذات احديت به صورت مجرد تحقق ندارد بلكه ظهورش در همه مخلوقات است كه مظاهر خودش مى باشند و تمام موجودات به نحوي تجلي خداوند هستند. لذا بر اين اساس و باور به راحتى امثال حسين بن منصور حلاج ادعاي انا الحق و …
ملامتيه
ملامتیان گروهی از صوفیان بـودند کـه، از قرن سوم هجری به بعد، به صورت طریقه ای متمایز از دیگر طریقت های تصوف ظهور یافتند. بـه گفته هجویری گروهی از مشایخ، طریق ملامت سپرده‌اند و مر ملامت را اندر خلوصِ مـحبّت، تأثیری عظیم است و مـشربی تـمام، و اهل حق مخصوص اند به ملامتِ …
عقل ستيزى
موضوع عقل و تعریف و ماهیّت و کارکرد آن در وجود انسان و جایگاهش در معارف الاهى و بشری از مهمترین موضوعات انديشگى است. بدون عقل،هيچ تكليفى تعيين نمى گردد و هيچ دانشي استوار نمى شود و هيچ نظام اجتماعى پا نمى گيرد و اساس تعاليم انبياء بر محوريت عقل بوده است …
علم گريزى
علم گریزی از ویژگی های مدرسه صوفیانه است. بسياري از سران صوفيه آشكارا با دانش‌هاي آموختني و كتاب و دفتر به مخالفت و دشمني برخاسته و رسما از آنچه مربوط به علــوم آموختنـي و استدلالــي بــود ابـراز تنفــر و بيزاري مي نمودند. به نوشته دكتر قاسم غنى، جنيد بغدادي كه يكي از …
تحولات نظري و عملى
مبناى فكرى صوفيان نخستين، بر زهد و فقر و اعراض از دنيا و مظاهر و تعلقات آن استوار بود و صوفى نه تنها مى بايست خود را از بند آن برهاند بلكه لازم بود از ارباب قدرت و جاه و مال احتراز جويد و اگر كسي اين چنين نمى كرد به دنيادارى و …
عشق مجازى،شاهدبازى
صوفيان عشق زمينى را مقدمه اي براي رسيدن به عشق آسمانى دانسته لذا گفته اند با دوست داشتن زيبارويان از پسران يا زنان مى توان تمرين عشق ورزي به خدا نمود و چون مجاز پلي براي رسيدن به حقيقت است با اين عشق ها نهايتاً به عشق خدا راه مى يابند. مولوى …
رياضت
صوفیان تنها راه پاک شدن نفس و رسیدن به کمال را در ریاضت می‌دانند.ریاضت در لغت به معناى رنج و تعب و محنت کشیدن است و در اصطلاح آنها عبارت است از فشار بر نفس از طریق گرسنگی و تشنگی و ترك معاشرت و پرهیز از لذات و ضروریات زندگی و اعراض …
جايگاه خرقه
خرقه، لباس پیراهن مانند و پاره شده و وصله دارى است که صوفيان به نشانه ورود به طریقت از دست پیر و مراد خويش طي آداب و ادبيات خاصى دريافت كرده و می پوشیده اند و گفته شده از لباسى كه صوفيان به هنگام سماع در حال وجد پاره كرده و از …
حكايات و كرامات
در مكتب صوفيان، نقل حكايت بسيار رايج است و با قصه ها و حكايت ها، سعى در اثبات مدعاي خود دارند.قصه هائي عجيب، افسانه وار و مصنوع كه با آنها اثبات معجزه و كرامت براي مدعاي خود كنند و شيوه خود را حق شمرند. آن چنان مقامات و القاب براي مشايخ و اقطاب …