فرزندان يعقوب(بنى اسرائيل)، بر اثر سوء اختيار و تمرّدشان از تعاليم الاهى،به تنبيه چهارصدساله مبتلا شدند و ساليان بسيارى تحت سلطه فراعنه مصر در كمال سختى و شكنجه و كشته شدن فرزندان پسر و اسارت مردان شان به سر مى بردند؛ با دعاى بسيار آنها خداوند مدت١٧٠ سال وعده گشايش را به جلو انداخت و موسى(ع)به پيامبرى برانگيخته شد تا بنى اسرائيل را از ذلّتى كه دچارش بودند،نجات دهد. حضرت موسی(ع)،از نسل اسحاق فرزند حضرت ابراهیم و از نوادگان يعقوب بود و مخفيانه به دنيا آمد زيرا فرعون تمامى فرزندان ذكور بنى اسرائيل را مى كشت.معجزه شگفت الاهى به وقوع پيوست.بعد از تولد مخفيانه، خداوند به مادر موسی الهام کرد که”او را در صندوقچه‌ای بگذار و سپس در رودش افکن تا آب او را به کرانه اندازد و دشمن من و دشمن موسی او را برگیرد٥” و به او اطمينان داد كه “مترس و اندوه مدار که ما او را به تو باز می‌گردانیم و از پیامبرانش قرار می دهیم٦”.آسيه ، همسر فرعون كه موحد بود و فرزند نداشت، صندوقچه را روي آب ديد و موسى را به فرزندى پذيرفت و موسى در دربار همان فرعون كه دستور داده بود همه فرزندان ذكور بنى اسرائيل را بكشند تا موسى به دنيا نيايد،بزرگ شد…
در جوانى ، در يك حادثه، در دفاع از مظلومى از بنى اسرائيل ،مشتى به ظالم زد و او كشته شد و موسى ناچار شد خوفناك از مصر بگريزد.او به مدين رفت و به رسم خدمت نزد شعيب، مشغول چوپانى شد و با دخترش صفورا ازدواج نمود و پس از ده سال كه خواست باز گردد،در بیابان طور و قسمت جنوبی بیت‌المقدس ،به پيامبرى برانگيخته شد و مامور گرديد نزد فرعون رود و او را با زبانى نرم به توحيد دعوت كند.او نيز دعا كرد:”پروردگارا! سینه‌ام بگشای و کار را برایم آسان کن و گره از زبانم باز کن که گفتارم را بفهمد و برادرم هارون را وزيرم ساز…٣”؛خداوند معجزه عصا (كه اژدها شود)و يد بيضا(كه نورى از آستينش بدرخشد)را به او داد و با هارون نزد فرعون رفتند و او نپذيرفت و با ديدن معجزات موسى(ع) ساحران را گرد آورد تا او را شكست دهند.ساحران با ديدن معجزه موسى(ع)،ايمان آوردند. موسى(ع) براى نجات بنى اسرائيل از يوغ فرعون با آنها به سوى دريا رفت؛فرعون آنها را تعقيب نمود.دريا به قدرت الاهى شكافته شد و موسي و يارانش از آب گذشتند اما فرعون و فرعونيان غرق شدند٤. اين معجزه تاريخى،از شكوهمندترين وقايع تاريخى نگاشته شد و سرنوشت بنى اسرائيل را دگرگون ساخت…
حضرت موسى(ع)،از پیامبران اولواالعزم، دارای شریعت و کتاب مستقل به نام تورات و دعوت جهانی بود:“براى او در الواح، درباره هر موضوعی اندرزی نوشتیم و از هر چیز بیان کردیم. پس (ای موسی) آن را با جدیت بگیر و به قوم خود بگو: به آن به نیکوترین وجه عمل کنند، به همین زودی جایگاه فاسقان را به شما نشان خواهم داد٥”و “به یاد آر آنگاه که به موسی کتاب و فرقان دادیم،بلكه آنان هدايت شوند٦”؛ “ما تورات را که در آن هدایت و نور است، نازل كرديم تا به وسیله آن، پيامبران که تسليم حكم خداوند هستند، برای يهود حکم کنند٧…”؛” پس از آن که اقوام پیشین را هلاک کردیم، به موسی کتاب را، که در آن بصیرت ها و هدایت و رحمت برای مردم است، نازل نمودیم تا مردم متذکر شوند٤”.ناسپاسى هاي بنى اسرائيل بعد از اين همه الطاف الاهى، شهره تاريخ شده است!
ماجراهاى قوم بنى اسرائيل بعد از نجات از ظلم فرعونى،بسيار دردناك و در عين حال درس آموز است كه خداوند براى تنبّه مسلمين در جاى جاى قرآن به آن اشاره ها دارد:درخواست از موسى(ع) براى داشتن بت هائى زيبا چون بت هاى بت پرستان!، بهانه گيرى در مورد نزول مائده آسمانى، تنبلي و عدم همراهى با موسى(ع) در مبارزه با دشمنان و ورود به سرزمين مقدس، تقاضا از موسى(ع) براى ديدن خدا!، گوساله پرست شدن بخاطر تاخير ده روزه بازگشت موسى(كه براى دريافت الواح وحى به كوه طور رفته بود) و دنيا خواه و گمراه شدن بعضى از آنها چون قارون و سامرى و بهانه آورى براى ذبح بقره و ده ها مورد ديگر كه براى پيامبرى الاهى همچون موسي(ع)بسيار دردناك بود و نقل مكرر زندگى آنان در قرآن ،براى درس آموزى مسلمين از تجربه آن قوم است كه با ديدن ده ها معجزه از پيامبر خدا كه از يوغ اسارت و ذلت فرعونى نجات شان داده بود، بازهم ناسپاس شده و گوساله پرست شده بودند و بعدها نيز به خاطر همين روحيه و منش،پامال حكومت هاى جبّار ديگرى شدند و در سختى و ذلت افتادند:”آنها (يهود)محکوم به ذلّت و خواری هستند هر کجا که یافت شوند، مگر به دین خدا و عهد مسلمین درآیند. و آنان پیوسته مستحق خشم خدا و اسیر بدبختی و ذلّت شدند از این رو که به آیات خدا کافر شده و پیغمبران حق را به ناحق می کشتند، و این نابکاری ها به خاطر نافرمانی و ستمگری همیشه آنها بود٨”…