فساد نيز يكى از چالش ها در موضوع دينداري است. فساد، در مقابل صلاح(درستكارى)است و به هر کار تخریبی كه از روي افراط و تفریط در مسائل فردی و اجتماعی باشد، فساد گويند.وقتى خداوند به ملائكه خبر داد كه مى خواهد موجودي به نام بشر بيافريند،گفتند:آيا مى خواهى كسي را بيافرينى كه در زمين فساد كند و كشتار و خون ريزي نمايد(بقره/٣٠)؟ قرآن،فساد را نقطه مقابل ایمان و عمل صالح معرفى مى نمايد: “آیا کسانى را که ایمان آورده و کارهاى شایسته انجام دادهاند همچون مفسدان در زمین قرار می دهیم”(ص/٢٦)؟! و نيز:”هنگامى که روى برمیگردانند [و از نزد تو خارج میشوند]، در راه فساد در زمین، کوشش می کنند، و زراعت ها و چهارپایان را نابود میسازند [با اینکه میدانند] خدا فساد را دوست نمیدارد”(بقره/٢٠٥)؛ و در اثر كار آنها،فساد در خشكى و دريا آشكار شد”(روم/٤١).بنابراين، مفسدان در نقطه مقابل پيامبران و اصلاحگران و دين آنها قرار دارند و از آزادي خود سوء استفاده كرد زيرساخت هاي مادي و معنوى جامعه را تخريب مى كنند.با آنها چه بايد كرد؟
محمد: كار انبياء و ادامه دهندگان راه آنان در درجه اول دعوت مردم به صلاح و دوري از فساد است:”همان گونه که خدا به تو نیکى کرده، نیکى کن و هرگز در زمین در جستجوى فساد مباش، که خدا مفسدان را دوست ندارد!(قصص/١١) و نيز”موسى به برادرش هارون گفت: جانشین من در میان قومم باش و [آنها] را اصلاح کن! و از روش مفسدان، پیروى منما!(اعراف/١٤٢). و از آنجا كه مفسدان، جامعه را تخريب و به حقوق ديگران تجاوز مى كنند،آنها را بيم مى دهد و مجازات دنيوي هم تعيين مى نمايد:”کسانى که کافر شدند و [مردم را] از راه خدا بازداشتند، به خاطر فسادى که می کردند، عذابى بر عذابشان میافزاییم!(نحل/٨٨)؛ و “کیفر آنها که با خدا و پیامبرش به جنگ برمی خیزند، و اقدام به فساد در روى زمین میکنند، فقط این است که اعدام شوند یا به دار آویخته گردند یا دست و پاى آنها، بعکس یکدیگر، بریده شود و یا از سرزمین خود تبعید شوند. این رسوایى آنها در دنیاست و در آخرت، مجازات عظیمى دارند”(مائده/٣٣)…
هادي: خانواده نقش اساسي در ريشه كنى فساد دارد زيرا شخصيت انسان و پاره اي از صفات اخلاقي او از دوران كودكي پايه ريزي ميشود و والدين بيشترين نقش را در تربيت كودكان و پايه ريزي شخصيت آنها برعهده دارند، اگر خانواده نقش تربيتي خود را به صورت صحيح و شايسته انجام دهد و والدين در زمينه تربيت مذهبي و اخلاقي فرزندان سرمايه گذاري مطلوب نمايد، از بسياري مشكلات و فسادهاي اخلاقي در جامعه جلوگيري ميشود.بيشتر انحرافات اخلاقي و بزهكاري هاي رفتاري در بزرگسالان نتيجه عدم تربيت و برخورد صحيح والدين در دوران اوليه رشد و آغاز سالهاي زندگي است.اگر والدين نقش تربيتي خود را به صورت صحيح ايفا نكرده و از همان سال هاي نخست فرزندان را با اخلاق و معنويّت و ارزشهاي ديني آشنا نسازند، جواناني را تحويل جامعه خواهند داد كه با دين و مذهب و اخلاق و مسايل اسلامي ناآشنا بوده و به انواع انحرافات و مفاسد اخلاقي مبتلا خواهند شد. تربيت مذهبي، نوعي مصونيت در افراد ايجاد ميكند. اگر خانواده بصورت صحيح از عهده اين كار برنيايد، بستر فساد از خانواده به جامعه گسترش مي يابد…
گفتم:بعد از خانواده ،نقش نهادهاي آموزشي،مربيان و متوليان اخلاق و دين و رسانه ها در ايجاد منش نيك و پرهيز از فساد ،بسيار مهم است .عامل بسيار مهم ديگر نقش دولت و حاكميت و نظام دادرسى است.ضعف دولت ها در مقابله با انواع فساد؛موجب گسترش فساد مى شود و از آن فاجعه بارتر آلودگى خود دولتمردان و قضات و ماموران اجرائى به انواع فساد،اختلاس و ارتشاء است. دولت به عنوان يكي از مهمترين نهادهاي اجتماعي، مسئوليت حفظ و نگهداري از استقلال و امنيت ملّي و پاسداري از ارزشها و باورهاي مذهبي را بر عهده دارد. دولت مقتدر و مسئول، آن دولتي است كه بتواند هم خود از فساد و انحرافات اخلاقي، اجتماعي،اقتصادي مصون باشد و هم در جامعه از بروز انحرافات جلوگيري نمايد. اگر نظام اداري و دولت در يك جامعه به انحرافات و مفاسد آلوده باشد و يا توان مقابله جدّي با انحرافات و مفاسد اجتماعي را نداشته باشد، فساد تمام اركان آن جامعه را فرا ميگيرد و اين فساد دستاورد خود انسان هاست و بايد خود را براي ايجاد اين وضعيت ملامت كنند نه ديگرى را(ظهر الفساد فى البر و البحر بما كسبت ايدى الناس،روم/٤١)و در اين شرايط، دين ،مجال رشد در جامعه را از دست خواهد داد…