تلقین پذیری یکی از ویژگی های انسانهاست و تلقین تاثیر فوق العاده ای بر انسان دارد. شاید یکی از دلایلی که اسلام زندگی را با گفتن اذان در گوش نوزاد آغاز میکند و با تلقین به میّت تمام می نمايد، اهمیت تلقین باشد.به نظر می رسد یک بعد از ابعاد اذکار و عبادات هم كه به دفعات در شبانه روز و ايام خاص تكرار مى شود،بعد تلقینی آنها باشد.همه انسانها با درجات مختلف تلقین پذیرند حتى در موضوع درمان، بخشی از اثرات داروها اثرات تلقینی آنهاست لذا در پزشکی استفاده از شبه داروها مطرح شده است که فاقد اثرات خاص دارویی و شیمیایی می باشند و نقش تلقينى در بهبود بيمار دارند. از تلقین می توان برای تأثيرگذارى بر نفس خود استفاده کرد. تلقینِ سازنده، نیروی شگفت انگیزی دارد. بسيارى از گروه هاى فكرى يا حزبي از تلقين براي تأثيرگذارى بر مريدان يا اعضاي خود بهره مى برند و حتى افراد را با تلقين، تبديل به مهره هايي مى كنند كه هرطور بخواهند آنها را مى چرخانند؛امروز رسانه ها همين نقش را بر مردم دارند و گونه خاصى از باورها و رفتارها را با تلقين و تكرار در مخاطبان خود ايجاد مى نمايند…
از مؤثرترین راه های ورود حقایق و معارف به قلب، تلقین و تکرار آن حقايق و معارف و تلاش در جای انداختن و مستقر کردن آن در دل است(خود تلقينى). نقش تلقین در این خصوص بی بدیل است و شاید راز تکرار بسیاری از ذکرها كه توصيه شده نیز همین باشد و گرنه اقرار به وحدانیت خداوند مثلاً، با یک مرتبه گفتن ذکر «لا اله الاّ اللّه » در صورتی که از روی اعتقاد و باور عقلی باشد، حاصل می شود؛ اما تلقين و تكرار آن موجب رسوخ در قلب مى گردد. ساير اذكار هم همين گونه است.روانشناسان، تلقین را یکی از مؤثرترین راه ها برای مبارزه و تضعیف یک صفت ناهنجار و جایگزینی خلقی پسندیده در روان آدمی می دانند و با این روش به مداوای بیماران روحی و حتی جسمی می پردازند و اين شيوه موجب بهبود بسيارى از بيماران آنها شده است.نقش تلقین در تربیت و دیگرسازی نیز اساسی و پراهمیت است و تأثیر آن بر دیگران کمتر از خودتلقینی نیست.با تلقين مى توان باورى را در يك فرد ايجاد كرد يا باور قبلي او را از بين برد.مى توان فرد را به چيزى معتقد نمود يا او را نسبت به چيزى بي اعتقاد كرد..
تأثير تلقين به خاطر ساختار وجودي انسان است: روح انسان دارای دو لایه است؛ یکی خودآگاه و دیگری ناخودآگاه. بسيارى از افکار و اندیشه ها، احساسات و عواطف با اراده آدمی يا از طريق آموزش در صفحه دل او نقش مى بندد و آگاهانه در ضمير خودآگاه انسان ايجاد مى شود؛ اما بسيارى از امور هم در ضمير ناخودآگاه انسان جاى مى گيرد كه يا اراده انسان در آن نقشي نداشته و با تلقين ديگرى در ضمير انسان وارد شده يا با خود تلقينى در باطن آدمى ايجاد مى شود. ضمير ناخودآگاه روح انسانى اگرچه از ضمير خودآگاه هم تغذيه مى كند اما به طور مستقل نيز مى تواند تحت تأثير تلقينات ديگرى ، به باورهائى برسد.بيمارى كه هر روز چندين بار اين جمله را تكرار مى كند كه “امروز حالم بهتر شده”، واقعاً حالش بهتر خواهد شد يا اگر ديگران به او القاء كنند كه “شما بيمار شده ايد”، كم كم احساس بيمارى به او دست مى دهد. راز تأثير تلقين، تأثير پذيرى ضمير ناخودآگاه روح انسانى از القائات است…
تلقين مى تواند انواع مختلف داشته باشد: كلامى،فكرى،شنيدارى،ديدارى و نوشتارى. برای تاثیر گزاری بیشتر تلقين ها(چه خودتلقينى يا دگر تلقينى)،تكرار، بسيار موثر است.تلقين گفتاري و رفتاري از هر دو حيث ايجابي و سلبي، در قرآن كريم به كار رفته است. دستور به ذكر خدا و تكرار استعاذه براى در امان ماندن از القائات شيطان از اين نوع است: «وَ اذْكُرِ اسْمَ رَبِّك» (انسان/٢٥؛مزمل/١٨) و نيز: «وَ قُل رَّبِّ أَعُوذُ بِكَ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّيَاطِينِ، وَ أَعُوذُ بِكَ رَبِّ أَن يَحضُرُون»(مؤمنون/٩٧و٩٨).در اين آيات براي رسوخ ياد خدا در ضمير ناخودآگاه روح و نيز مصون ماندن از وسوسه هاي شيطان، به گفتن عباراتي امر مي نمايد تا بر اثر جاري شدن اين جملات بر زبان، ياد خدا و استعاذه به او در روح انسان، ملكه شود و در نتيجه دوري از لغزش، در باطن انسان پديد آيد. براي جلوگيرى از القائات سوء ديگران به ويژه مبلغان رسمى و غير رسمى و رهبران فرقه ها و اقطاب تصوف و نيز رسانه هاى مختلف، بايد دائماً در مورد منشأ اين تلقينات،تحقيق نمود و نسبت به ورود آنها به روح خود،هشيار بود و با وسواس و احتياط با آنها روبرو شد زيرا شياطين مختلف از دريچه تلقين براي تصرف روح ما نقشه ها دارند…
