سرّ خواب

 

 

 
به هنگام آرمیدن، فعالیت‌ های انسان تعطیل شده و در پرتو آن فرسودگى جسمى و روحى بازسازی شده و نشاط آنهاتجدید و تقويت می‌ گردد و سرانجام پس از رفع هرگونه خستگی و ناراحتی، آمادگی دوباره برای کار و تلاش و حضور جدی در عرصه اجتماع فراهم مى شود.در موقع خواب دستگاه هاى اصلى بدن مانند قلب و ریه تعطیل نمى شوند؛ولى بسیار آرام تر کار مى کنند و گردش خون در اعضاء ملایم تر مى شود، و فعالیت مغز تقریبآ تعطیل مى گردد، عضلات نیز همه آرام مى شوند، و مجموع این امور سبب مى شود که آنها فرصت براى نوسازى و بازسازى خویش پیدا کنند. چنانكه متخصصان گفته اند در پرتو خواب، سموم بدن دفع مى شود، و نقش درمانى داردز يرا یک پدیده توقّف حفاظتى و تجدید نیرو  و یک عامل درمانى در بیمارى هاى مختلف است و تجربیات روزانه نیز نقش درمانى خواب را تأیید مى کند.لذا “خواب يكى از نشانه هاي خداست١”؛ و خداى بزرگ فرمود:”ما خواب شما را مایه آرامش و آسایش قرار دادیم”٢…
 
شگفتى خواب، جداشدن يا كم شدن تعلق روح به بدن است. يعنى يك مرگ موقت براي انسان اتفاق مى افتد.اگر روح دوباره به بدن بازگردد، بيدار مى شويم و اگر باز نگردد، مرده ايم. به فرموده قرآن “خداوند تمام روح‌ ها را موقع مرگ باز می‌ ستاند و همچنین روحی را که در موقع خواب نمرده است، قبض می‌کند، آن‌گاه روحی که مرگ را بر او واجب کرده است، نگاه می‌دارد و دیگر روح‌ ها را تا هنگامی معین به سوی دنیا باز می‌ فرستد”٣.هوشمندان،از همين لطيفه، يعنى شباهت هاي خواب و مرگ به نكته هاي مهمى در تجريد دست يافته اند كه براي متعمقان كليد كشف رموز است. اين است كه پيامبر(ص)فرمود:”سوگند به آنكه مرا به حق برانگيخت همان گونه كه به خواب مى رويد،خواهيد مرد و همان گونه كه بيدار مى شويد، برانگيخته خواهيد شد”(والذی بعثنی بالحق لتموتن کما تنامون و لتبعثن کما تستیقظون”٤. هر چیز که هست ترک باید کرد/ از خواب قیاس مرگ می‌ باید کرد. لذا بيداران معنوى با هربار برخاستن از خواب،خدا را سپاس مى گويند كه بار ديگر به دنيا بازگشته اند تا اعمال صالحى ذخيره كنند!
 
شگفتى ديگر خواب ،رؤياها يا خواب ديدن هاست. اين خواب ها ، نوعاً خواب هاي پريشان است(أضغاثُ أحلام) و به ندرت خواب هاى راست(رؤياي صادقه) است خواب هایی که انسان می بیند، بردو قسم است: رؤیاهای صادقه، و خواب های پریشان. یا به تعبیر قرآن: “أضغاثُ أحلام”. در خواب های پریشان، قوه خیال انسان امور گوناگون و بی ربطی را در کنار هم می چیند و يك رؤيا را مى سازد كه گاهى آزاردهنده و گاهى مطبوع است.امام هادى(ع) فرمود: “مرگ، همین خوابی است که هر شب به سراغ شما می آید، با این اختلاف که مدتش طولانی است و انسان از این خواب بیدار نمی شود مگر در روز قیامت. ببینید خفتگانی که خواب می بینند و در آن حال به انواع شادی های وصف ناپذیر، یا وحشت های بی حد و حصر دچار می شوند، چه اندازه شادمان یا وحشت زده هستند. مرگ و احوالاتی که در آن حال برای انسان پیش می آید، به همین گونه است. پس آماده مرگ شوید”٥.به ندرت هم رؤياى صادقه داريم كه خداوند حقايقى را سربسته به افراد مى رساند و تعبيرش هم كار هركسي نيست.خداوند از اين طريق بعضى حقايق يا اوامرى را به پيامبرانش چون ابراهيم و يوسف،رسانده است…
 

اما نكته بسيار مهم :رؤیاها هر چه باشند، حجت (به معنای دلیل شرعی) نیستند؛ نه تکلیفی ایجاد مى كنندو نه حقی را سلب می‌ نمايند. هیچ کس بواسطه خوابی که دیده ماموریتی پیدا نخواهد کرد! خواب نمی تواند حلالی را حرام یا حرامی را حلال نماید. به هیچ‌ وجه صرف دیدن رؤیا، کسی مکلف به انجام‌دادن یا ترک کاری که در بیداری بر آن مکلف نیست، نخواهد شد.اگر کسی در خواب از طرف معصوم(ع)به انجام کاری مأمور شود، در بیداری چیزی به عهده ندارد.دين خدا با رؤيا ثابت يا رد نمى شود و مبنا،بيدارى و تعقل است. امام صادق(ع)فرمود:”دین خداوند برتر از آن است که در خواب دیده شود”( ان دین الله عزوجل أعز من أن یری فی‌النوم)٦.متاسفانه یکی از اشکالات عوامانه اهمیت دادن بیش از حد و نامعقول به رویاهاست که موجب اتهام ما به خرافه‌ پرستی و گاه کفر و ارتداد می‌شود.حقيقت اين است كه خواب ،حجت نيست و صرفاً بر اساس يك خواب ، نمي توان باورهاي عقلاني و اعتقادي خود را تغيير داد.ما براي بيداري آفريده شده ايم و مكلف به تعقل هستيم و براساس دريافت هاي عقلاني خود،به باورهايي مي رسيم به عبارت ديگر عقل حجت است نه خواب.همين عقل كه حجت دروني ماست ما را به سمت حجت بيروني يعني پيامبران كه فرستادگان خالق ما هستند رهنمون مي شوند و مجموع اين دو حجت،اساس باورها و رفتارهاي ما را مي سازند.اگر هزار خواب ببينيم كه پيامبر جديدي آمده و صاحب فلان ادعا حق است و عدد چهار ، فرد و هشت كمتر از هفت است، هيچيك حجت نيست و حتي ارزش نقل هم ندارد و بايد مثل هزاران خواب پريشان و به تعبير قرآن “اضغاث احلام “آنها را فراموش نمود.مطمئن باشيد بخاطر عمل نكردن به هيچ خوابي، خداوند در روز جزا شما را مؤاخذه نخواهد نمود!

————–

١.روم/٢٣.   ٢.انبياء/٩.   ٣.زمر/٤٢.  ٤.بحار الانوار،ج٧،ص٤٧.  ٥.صدوق، معانی الاخبار/٢٨٩.  ٦.بحارالانوار ،ج٦١،ص٢٣٧.   
 
 
 

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *