در آستانه ورود به قرن پانزده شمسى(١٤٠٠-١٤٩٩)، هستيم.قرن شمسي با تاخير ٤٢ ساله نسبت به قرن پانزده قمرى از راه رسيده و تحولات خود را در بر دارد. انتظار مى رود علاقمندان به دين،تحليلى از نقش، جايگاه و چالش ها و فرصت هاي دين در سده پيش رو داشته باشند.اين تحليل نمى تواند فارغ از تحولات و نشيب و فرازهاى دين در سده گذشته باشد؛ زيرا بسياري از رويداد ها و تحولات اين سده يا ادامه طبيعى رويداها و تحولات آن سده است و يا تحت تأثير مبانى و پى ريزى هائى است كه در سده پيشين برنامه ريزى شده است.قرن چهارده شمسى (١٣٠٠-١٤٠٠) مالامال از تحولات شگفتى بوده كه بر زيرساخت هاي اجتماعى از جمله فرايند حركت دينى تاثيرگذار بوده است.سده چهاردهم شمسى با بخش عمده اى از قرن بيستم(١٩٢١-٢٠٢١) همزمان بوده كه اين تحولات را دربر داشته است.
برخي از مهم ترين رويداها در سده ١٤، عبارتند از: پيروزي انقلاب بولشويكى و كمونيستى و تشكيل اتحاد جماهير شوروى سوسياليستى در سال ١٣٠١(برابر با ١٩٢٢)؛ شكافته شدن اتم(١٩٣٨)؛ جنگ جهانى دوم (١٩٣٩-١٩٤٥ برابر با ١٣١٨-١٣٢٤) با ضايعات بي سابقه انسانى و اقتصادى فراوان؛تاسيس سازمان ملل(١٩٤٥)،اعلاميه جهانى حقوق بشر(١٩٤٨)،جنگ سرد دو بلوك سوسياليستى و سرمايه دارى(١٩٤٧-١٩٩١)،سفر انسان به فضا(١٩٦١)،فرود انسان بر ماه(١٩٦٩)،پيروزي انقلاب اسلامى در ايران(١٩٧٩)، تشكيل گروه القاعده(١٩٨٧)، فروپاشى اتحاد جماهير شوروي(١٩٩١)، تحول شگرف رسانه ها با ظهور اينترنت(١٩٩٣)،بيداري عربي يا بهار عربي يا بيداري اسلامى(٢٠١٠)، ايجاد دولت داعش توسط دولت هاى غربى در عراق و سوريه(٢٠١٤)و شكست داعش با كشته شدن ابوبكر بغدادى(٢٠١٩)،شيوع بيمارى كرونا با ويروس كويد١٩ و نتايج شگفت آن در تعطيلي همه مراكز دولتي و مدارس و دانشگاه ها و عبادتگاه ها و توجه بسيارى از مردم به دعا و معنويت براي نجات از شرّ آن…
در سدهٔ چهارده شمسى يا بخشى از سده بيستم ميلادى تغییرات قابل توجهی در شیوهٔ زندگی مردم به وجود آمد. این تغییرات در نتیجهٔ ظهور سوسياليسم و تقسيم بندي دنيا به دو بلوك، پیشرفت‌ها و نوآوری‌های فنّی، پزشکی، اجتماعی، نظری و سیاسی بود. اصطلاحاتی چون ایدئولوژی، جنگ جهانی، قتل‌عام و جنگ هسته‌ای وارد واژه‌های روزمرهٔ مردم شدند و تأثیرات زیادی روی زندگی آنها گذاشتند. جنگ‌ها به مقیاس‌ها و درجه‌های بی‌سابقه‌ای از پیچیدگی رسیدند. تنها در جنگ جهانی دوم (۱۹۴۵-۱۹۳۹) حدود ۵۷ میلیون نفر کشته شدند که یکی از دلایل مرگ شان پیشرفت در تولید سلاح ها بود. روند مکانیزه سازی کالاها و خدمات و شبکه های ارتباطی که از سدهٔ نوزدهم آغاز شده بود با سرعت بیشتری در اين سدهٔ ادامه یافت.تظاهرات عظيم عليه جنگ و تبعيض و سلاح هاي كشتار جمعى سرانجام به تاسيس سازمان ملل انجاميد به اميد آنكه صلح در جهان استقرار يابد و سايه شوم جنگ ، محو شود.
اعصار مختلف تاریخ زندگی بشر را می‌توان از لابه‌لای روایت‌ها، تصویرها و دیگر نقل های تاریخی شناخت؛ اما واژگان رایج در هر عصر، به‌ویژه آنها که مستقیما با تحولات سیاسی و اجتماعی و دينى گره خورده‌اند از اهمیت بالایی برخوردارند. این امر زمانی چشمگیرتر می‌شود که بدانیم قرن گذشته بستر اوج درگیری‌های فکری بشر بوده است. رشد اندیشه و دانش بشر و غلیان تفکر غربی در حوزه های مختلف، تنها به دانشگاه ها و آکادمی ها منحصر نماند و بسیاری از سردمداران را تحت تاثیر قرار داد و هم پایه‌گذار يك نظم جهانی شد. بسیاری از وقایع سده گذشته را بدون ارجاع به این عوامل نمی‌توان شناخت. تحليل و پيش بينى وقايع آينده ،جز از طريق شناخت تحولات فکری و سیاسی قرن سابق امكان پذير نيست.هنوز هم نظم بین‌الملل جهانی نظمی است که ریشه در مناسبات قرن گذشته دارد و هنوز هم فرهنگ و هنر و اجتماع مردم امروز جهان بر استوانه های فکری و عملی قرن گذشته تکیه می کند. از این رو شناخت و پرداخت هر چه بیشتر این قرن می‌تواند در افزایش آگاهی سیاسی و اجتماعی و دينى و نیز شناخت بهتر از جایگاهی که امروز جهان در آن قرار دارد موثر باشد. تلاش بر اين است با شناخت عوامل و رويدادهاي آن قرن و تحليل آنها، بتوان نقش و جايگاه دين را در سده نو(پانزده شمسى)ارزيابي نمود و از آن در فرايند آموزش ها و تبليغ دينى و حركت هاي اجتماعى،بهره بردارى نمود…
