در نيكيِ نيكى كردن به مردم،آنقدر اديبان سخن گفته اند كه نتوان به شماره آورد و كتاب ها و مقالات و اشعار در اين موضوع چنان بسيار است كه فهرست آنها هم، كتابى قطور خواهد بود:دانی که خدا چرا تو را داده دو دست؟من معتقدم که اندر آن سرّی هست/یک دست به کار خویشتن پردازى/بادست دگر ز بی کسان گیری دست؛توكز محنت ديگران بى غمى/نشايد كه نامت نهند آدمى… اما سخن ما اكنون چيز ديگرى است و آن احسان و نيكى كردن به نيابت از امام زمان(ع)است.يعنى امام تو را مامور كرده باشد كه به ديكران احسان كنى، يا اينكه ثواب احسان خودت را به امام هديه كنى.امام، خود كانِ احسان و كرامت است و خوان احسانش همه جهان را در بر مى گيرد.او هم احسان را دوست مى دارد و هم اهل احسان را. بنابر اين مى توان گفت، اهل احسان، با امام پيوند دارند و در اين امر به امام شان، تأسّى نموده اند.
اميرمومنان(ع)،احسان را يك توفيق الاهى مى شمرد كه به برخى از بندگان عطا شده است :”خداوند، برخی از انسان ها را براى خدمت به مردم آفريده و آنان را مورد توجّه مردم و شایسته نیکوکاری قرار داده و مردم در نیازمندی هایشان به آنان روی می آورند؛ آنان در روز قیامت، ایمن و آسوده اند١”.شاهديم بعضى ها مى خواهند احسان كنند اما یا مجال نمی یابند یا عمرشان کفاف نمی دهد، یا وسوسه شیطان نمی گذارد، یا دلبستگی به دنیا و تنبلی و بی حوصلگی مانع پدید می آورد، یا امروز و فردا می کنند، یا عوامل دیگر مانع این کار خیر می شود؛لذا فرصت های خیررسانی را بايد غنيمت شمرد و از دست نداد. امام باقر(ع)فرمود:هر گاه تصمیم به کار نیکی گرفتی، درنگ مکن و در انجام آن بشتاب؛زيرا نمی دانی که چه پیش خواهد آمد!٢”.آن کسی را بستایید که اندر همه عمر/بهر آسایش مردم قدمی بردارد/نيك مرد آنكه نگردد دل او هرگز شاد/مگر از خاطر کس، بار غمی بردارد…
نذر، نيز بابى از پيوند است و از ديرباز در ميان اقوام و ملل بوده و آن عمل خير و ثوابى است كه فرد براي خدا بر عهده مي گيرد تا حاجتي از او روا شود.نذر در واقع یک نوع توسل به خدا و اولياى اوست براي رفع مشکلات و بر آورده شدن حاجات كه روش هاي متعددى هم براي آن وارد شده و لازم نیست چیزی که نذر می کند حتماً مادى باشد بلکه نذر می تواند عبادت يا زيارت يا ذكر يا قرائت قرآن يا صلوات و امثال آن باشد. نذر ، يك رابطه صميمي ميان خلق و خالق است به منظور تقرب و نزديكي بيشتربا خالق و تقويت روح عبوديت و رسيدن به مطلوب و براورده شدن حاجت و نجات از مصائب و تقويت انگيزش در سير و سلوك معنوي و توسل و تمسك به اولياي الاهي و كسب ياري از ايشان كه مقربان حق اند.نذر سنتی است که مورد اهتمام تمامي انبياء الهی و امت های گذشته بوده و در اسلام نیز سابقه دیرینه دارد.
قرآن كريم داستان نذر همسر عمران، یعنی مادر حضرت مريم (س) را نقل می کند و می فرماید: و به یاد آورید هنگامی را که همسر عمران گفت: «خداوندا آنچه در رحم دارم برای تو نذر کردم که آزاد و در خدمت خانه تو باشد. از من بپذیر که تو شنوا و دانایی» و در سوره مريم پس از نقل داستان تولد حضرت عيسي (ع) خدای متعال به حضرت مریم(س) می فرماید:هرگاه کسی از انسان ها را دیدی (با اشاره) بگو: «من برای خداوند رحمان، روزه ای نذر کرده ام؛ بنابراین با کسی سخن نمی گویم»٣ و هنگام نقل نذر اهل البيت براي سلامتي حسنين عليهم السلام مي فرمايد”آنان به نذر خویش وفا می کنند و از روزی که شر و عذابش گسترده است، می ترسند”٤…نذر براي امام عصر ارواحنا فداه،از مجرب ترين نذرهاست؛ چه نذرهاي مادي كه در راه ترويج نام و ياد و راه آن حضرت خرج شود و چه نذرهاي معنوي اعم از عبادات و زيارات و نيابت ها و دعاها و قرائت قرآن و برگزاري مجالس معرفتي و تذكري و تبليغي،امروز امام حيّ و خليفة الله و واسطه خلق و خالق اوست و به دست او گره ها گشوده مي گردد و اگر چيزي يا كاري ،نذر آن بزرگوار شود ،مورد توجه واقع شده و گره گشائى مي شود و به پيوند عميق تر مى انجامد…
—————-
١. کنز العّمال، ج٦،ص٥٨٨. ٢. کافی، ج٢،ص١٤٢. ٣. مريم/٢٦. ٤. انسان/٧.