بعد از آنكه پيامبر(ص) در غدير خم به دستور خداوند بطور رسمى موضوع جانشينى خود و وصايت و امامت را ابلاغ نمود؛ تداوم رهبرى الاهى در شريعت خاتم ،رقم خورد تا دين اسلام با پيشوائي امامان معصوم از نسل پيامبر و على عليهماالسلام قدرت پاسخگوئى علمى و هدايتى را تا پايان تاريخ داشته باشد.اين مقام بعد از دوران نبوت پيامبر،دوران امامت نام گرفت و دوازده امام به تعيين خداوند، ماموريت پيشوائي امت را عهده دار شدند كه اولين آنها خود اميرمومنان علي(ع)و آخرين شان حضرت مهدى(ع) است. امامان(ع) از جانب خداوند به امامت منصوب شده‌اند و ویژگی هایی همچون عصمت، افضلیت علمى، إحاطه بر علم غیب ،ولايت تكوينى و تشريعى و مقام شفاعت را دارند. امامان(ع) تمام وظایف پیامبر(ص) به جز دریافت وحی و آوردن شریعت را دارا هستند.هرچند نام امامان در قرآن ذکر نشده اما در آیاتی همچون آیه اولی الامر، آیه تطهیر، آیه ولایت، آیه اکمال، آیه تبلیغ و آیه صادقین به امامت ايشان اشاره شده١و نام و تعدادشان ذکر گرديده است٢؛ همچون حدیث جابر و حدیث دوازده خلیفه به تعداد نقباي بنى اسرائيل ٣ كه مشخص مى سازد جانشینان پیامبر، دوازده نفر و همگی از قریش و اهل بیت پیامبر(ص)هستند٤…
اين امامان دوازده گانه -كه درود خدا بر آنان باد-عبارتند از:على بن ابى‌طالب، حسن بن علی(مجتبى)، حسین بن على(سيدالشهدا)، على بن حسین(زين العابدين)، محمد بن على(باقرالعلوم)، جعفر بن محمد(الصادق)، موسى بن جعفر(الكاظم)، على بن موسى(الرضا)، محمد بن على(جواد)، على بن محمد(الهادى)، حسن بن على(العسكرى) و محمدبن الحسن(المهدى). یازده امام در طول ٢٥٠ سال در شرايط متفاوت و دشوار و تحت فشارهاى سنگين از سوى مخالفان و حاكمان جائر وظيفه پيشوائى دينى را انجام دادند و آخرین آنها، مهدی موعود، از سال٢٦٠ تا كنون امام و پيشواست ولى به حكمت الاهى در غیبت به سر می‌برد و ذخيره الاهى(بقية الله) است براي تحقق آرمان همه انبياء و اولياء كه در آینده ظهور کرده و زمین را پر از عدل و داد می نمايد.نخستين امام ،علی بن ابی‌طالب ملقب به امیرالمؤمنین(ع)، در سیزده رجب سال ۳۰ عام الفیل در کعبه متولد شد.او نخستین مردی بود که به پیامبر(ص) ایمان آورد و پیوسته ملازم پیامبر(ص) بود و با فاطمه(س) دختر رسول خدا ازدواج کرد. پيامبر در موارد متعدد از جمله در روز غدیر، او را به عنوان جانشین بلافصل خود معرفی کرده بود اما پس از درگذشت او، در واقعه سقیفه بنی‌ساعده برخلاف توصيه پيامبر، ديگران خلافت را در دست گرفتند. پس از دوره مدارای ۲۵ ساله ،مردم به ايشان مراجعه نموده و با او بيعت نمودند و او را به خلافت برگزیدند و در مدت چهار سال و نه ماه دوران حكومت،سه جنگ داخلی جمل، صفین و نهروان ،بیشتر انرژى حضرت صرف رفع اختلافات داخلی شد و سرانجام در ۱۹ رمضان سال ۴۰ قمری در محراب مسجد کوفه در حال نماز به دست ابن ملجم مرادی ضربت شمشیر خورد و در ۲۱ رمضان به شهادت رسید.
امام حسن(ع) پس از شهادت پدر، به امر خدا و طبق وصیت پدرش، به امامت رسید و حدود شش ماه به عنوان خلیفه مسلمانان به اداره امور جامعه پرداخت اما معاويه كه حاكم شام بود،از فرمان امام تمرد نمود و امام عازم جنگ با او شدند اما با خيانت فرماندهان سپاهش مجبور به صلح گرديد تا از خونريزي جلوگيرى نموده و ميراث و خاندان پيامبر و شيعيان را حفظ فرمايد.پس از ايشان، امام حسين(ع) با يزيد بيعت ننمود و در كربلا به سال٦١ با ياران و خاندانش،در بزرگ ترين مصاف حق و باطل شهيد شدند.امام سجاد(ع) كه در واقعه كربلا بيمار بود و تنها بازمانده از فرزندان امام حسین(ع)و امام چهارم بود پس از آن واقعه جانگداز در مدینه، در شرايط خفقان به نشر معارف از طريق ميراث عبوديت و دعا پرداخت تا اينكه به دست ولید بن عبدالملک مسموم و به شهادت رسید. دو امام بعدى،حضرات امام باقر(ع) و امام صادق(ع) به خاطر آشوب ها و درگيرى هاي زمانه، فرصت طلائي براي نشر علمى ميراث نبوت را يافتند و شاگردان بسيارى را تربيت نموده و بيشترين روايات در معارف و احكام و اخلاق از آن دو بزرگوار است.
پس از ايشان امام كاظم(ع) در اوج قدرت خلافت عباسیان دوران سختی را در حصر و زندان گذراند و سرانجام در زندان بغداد توسط سِنْدی بْن شاهِکْ با سم شهید شد.امام رضا(ع) پس از پدرش، به امر خدا و به تصریح امام کاظم(ع) به امامت رسید.مأمون به جهت مشروعیت بخشیدن به خلافت خود، امام را مجبور به پذيرش ولايتعهدى نمود اما سرانجام به جهت حفظ خلافت خود، امام رضا(ع) را مسموم و شهید کرد اما در فرصت گفتگو با دگرانديشان ميراث علمى گهربارى از ايشان به يادگار مانده است.سه امام بعدى،امام جواد،امام هادي و امام عسكرى عليهم السلام نيز در شرايط سختى كه هر روز توسط حاكمان عباسى شديدتر مى شد،پيشوائي دينى را ادامه دادند تا در سال ٢٥٥هجرى امام دوازدهم حضرت مهدى(ع)متولد شدند و از آن موقع تا كنون در دو دوره غيبت صغرى و كبرى به حكمت الاهى غيبت اختيار نمودند تا زمان موعود فرا رسد و ماموريت رهايي جهان از دست مستكبران و استقرار عدل را كه وعده الاهى است،انجام دهند…
—————–
١.خزاز،كفاية الأثر/٥٣-٥٥؛ مكارم،پيام قرآن١٧٠/٩و١٧١و٣٦٩-٣٧٠. ٢. حكيم،الإمامة و اهل البيت/٣٠٥-٣٣٨. ٣.صحیح بخاری١٢٧/٨؛صحیح مسلم٣/٦و٤؛مسند احمد٩٠/٥، ۹۳، ۹۸، ۹۹، ۱۰۰ و۱۰۶؛ سنن ترمذی٣٤٠/٣؛ سنن ابی داود٣٠٩/٢؛ ٤.حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین٥٠١/٤؛ نعمانی، کتاب الغیبه/۷۴- ۷۵؛ قندوزی، ینابیع المودة لذوی القربى٢٩٢/٣-٢٩٣.