مناجات اخلاق

 

 

 

دست حاجت كه بري پيش خداوندى بر/ که کریم است و رحیم است و غفور است و ودود/از ثَری تا به ثُریّا به عبودیت او/همه در ذکر و مناجات و قیامند و قعود/کَرَمش نامتناهی، نِعَمش بی‌پایان/هيچ خواهنده از اين در نرود بي مقصود…بيستمين دعاي امام سجاد(ع) در صحيفه سجاديه دعايى است به نام مكارم الاخلاق كه ما آن را مناجات اخلاق خوانديم زيرا در راز و نياز با خالق، مكرمت هاي اخلاقى درخواست شده است و چه چيز بالاتر از اينكه وجود انسان به زيور اخلاق متعالي تزيين شده باشد.این دعا با صلوات بر پیامبر و آلِ ایشان شروع و بيست بار اين صلوات تكرار شده و بعد از هريك خواسته‌ای جدید و مهم بیان مى شود؛ نیمی از فرازهای این دعا جنبه فردى و نيم ديگر جنبه اجتماعی زندگی را مورد توجه قرار مى دهد زيرا تهذیب نفس و پاک کردن درون باید حقیقت خودش را در بیرون و در ارتباط با انسان‌ها نشان دهد.محورهای اخلاق فردی ،درخواست ایمان کامل،بهترین عمل، تكميل نيت، وسعت رزق،طول عمر،اصلاح خصلت ناپسند، وسعت رزق،گشايش مالى،ذكر خدا و مصونيت از عذاب است…
 
محورهای اخلاق اجتماعى در اين دعا درخواست تبدیل حسد به مودت ، ترک عیب‌ جویی از دیگران و عیب زدائي از خود، نفی قدرت طلبی و برتری جویی و تجاوز به حقوق دیگران، رعایت ادب اجتماعی و اخلاق عمومی، دوری از اسراف کاری، پاسخ خوب در برابر کار بد، مسئولیت پذیری و مدیریت درست، تبدیل دشمنی نزدیکان به دوستی،رفع بدگمانی و بی‌اعتمادی دیگران به خود، دفع خدعه مکّاران،همکاری با دیگران و خدمت به جامعه،معاشرت خوب با دیگران و خوش رفتاری، توجه به کرامت و حیثیت انسان‌ها، داشتن الگو و اسوه و تعیین جهت گیری در بسط و گسترش عدالت،ایجاد آرامش و مبارزه با خشونت،اهمیت مسابقه اجتماعی در خوبی‌ها، نفی ستمگری و ظلم، درخواست کفایت از عیب‌جویی مردم،دفع عوامل ضرر و زیان، ترک احسان نابجا، درخواست دستی توانا در مقابل ظالم و زبانی گویا در برابر دشمن، بی‌اعتنایی به ثروت مال اندوزان، سخن گفتن برای هدایت مردم و پیمودن راه برتر، دوستی مدارا کنندگان به محبت واقعی. دو قسمت از اين سند بى نظير را مرور مى كنيم:
 
خدایا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و در پیشگاه مردم، بر مقام و منزلت من میفزا مگر این که از منزلت و مقام من نزد خودم بکاهى! و عزت و سربلندى آشکار برایم ایجاد مکن  مگر اينكه به همان اندازه مرا پیش نفسم خوار و پست گردانى( وَ لَا تَرْفَعْنِی فِی النَّاسِ دَرَجَةً إِلَّا حَطَطْتَنِی عِنْدَ نَفْسِی مِثْلَهَا…)  
 
خدایا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و مرا به زیور نیکوکاران بیاراى، و جامه‏ى پرواپیشگان را بر اندام من بپوشان، و در گستردن عدالت، و فرو خوردن خشم، و فرو نشاندن آتش فتنه و پیوند دادن پراکندگان، و آشتى بخشیدن به دلها و پرده برافکندن از چهره‏ نیکى‏ها، و پرده بر نهادن بر زشتى‏ها، و نرمى و تساهل، و فروتنى، و سیرت نیکو و رفتارى خوش، و وقار و سنگینى، و خوشرویى، و پیشتازى در فضیلت، و فداکارى در احسان، و فروهشتن سرزنش و ملامت دیگران، و نیز احسان بر غیر مستحقان، و گفتن حقیقت- اگرچه سخت و ناگوار آید-، و اندک شمردن نیکى در گفتار و کردار- هر چند که بسیار نماید-، و بسیار دیدن بدى در گفتار و کردار- هر چند که اندک باشد-، یارى‏ام فرما، و برایم همه‏ى این وصفها را که برشمردم، به دوام و پایدارى در طاعت و بودن با جماعت و راندن بدعتگزاران و باطل‏گرایان راى‏پرداز، کامل گردان!(اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ حَلِّنِی بِحِلْیةِ الصَّالِحِینَ…)

خدایا! اگر غم لشکر انگیزد که کارم را به هم ریزد، دل خوشى‏ام تنها تویى، و اگر محروم و ناامید شوم، چشم امیدم به توست، و اگر با مصیبت‏ها رو به رو گردم، فریادرسم تویى، و هر آنچه که از دستم رفته است، جایگزین آن در پیش توست، و هر آنچه تباه گردد تنها تویى که سامانش دهى و آنچه را که نمى‏پسندى، دگرگون سازى. پس بر من منت نه و پیش از بلا و گرفتارى، عافیت عطا کن، و پیش از طلب، توانگرى؛ و پیش از گمراهى، مرا هدایت فرما، و از عیبجویى و شماتت این و آن، مرا کفایت فرما، و امنیت روز رستاخیز را ارزانى‏ام دار، و از هدایت نیکو برخوردارم فرما. خدایا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و به لطف و مهر خود، هرگونه زشتى را از من دور بدار، و مرا به نعمت خویش بنواز، و به بخششت اصلاح نما و به احسانت مدارا کن و در سایه‏ى مهرت پناهم ده، و به جامه‏ خشنودى‏ات (تقوا) بیاراى و هرگاه که کارها برایم دشوار آید، بهترین راه انجام دادن آنها را نشانم ده، و چون کردارها در نظرم شبهه‏ناک گردد، پاکیزه‏ترین و پرسودترینشان را به من بنمایان، و چون آیین‏ها به جنگ یکدیگر برخیزند، مرا به پسندیده‏ترین آنها رهنمون ساز! (اللَّهُمَّ أَنْتَ عُدَّتِی إِنْ حَزِنْتُ…)

 

 

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *