راز اين همه اصرار در مراجعه به اهل بيت(ع)در همه امور از جمله دريافت معارف حقه چيست؟ اين راز را خود پيامبر گشود كه از تمسّك به آنان در كنار تمسك به قرآن،سخن گفت:”اگر به آن دو(قرآن و عترت)تمسك نماييد، هرگز بعد از من گمراه نخواهيد شد(ما إن تمسّكتم بهما لن تضلوا بعدي ابدا)١.حدیث ثقلین که از احادیث متواتر است و در سند آن تردیدی وجود ندارد، بر عصمت اهل بیت پیامبر(ص) “به معنای اخصّ آن” دلالت می‌کند، زیرا در این حدیث، اهل بیت به عنوان ثقل اصغر در کنار قرآن که ثقل اکبر است قرار گرفته و دو میراث گرانبهای پیامبر(ص) به شمار آمده که از یکدیگر جدا نخواهند شد و اگر مسلمانان به آن دو تمسک جویند گمراه نخواهند شد.تمسك به معناي چنگ زدن، گرفتن چيزي در دست و پناه بردن به چيزي يا كسي و گرايش پيدا كردن است. معناي تمسك، مشابه توسل است.طبيعى است كه اين تمسك بدون شناخت آنان حاصل نمي شود. با شناخت شروع مي شود و با عمل به دستورات آنان ادامه مي يابد؛لذا تمسك يعني چنگ زدن و الگو برداري از خلق و خوي و رفتار و دانش معصومين با مطالعه سيره و احاديث آنان بر اساس توصيه پيامبر(ص)براي نغلطيدن به گمراهى…
روايات زيادي وارد شده كه در گرفتاري ها و مشكلات و ناراحتي هايي كه براي شما پيش مى آيد به اهل بيت توسل پيدا كرده، خود را به آن ها نزديك نماييد. ارتباط قلبي با حضرات معصومين پيدا كنيد كه در رفع مشكل و پريشاني مؤثر است. به عنوان مثال در خصوص تمسك و توسل به امام زمان عج آمده است:امام صادق (ع) مي فرمايد:”هر گاه در راه گم شدي، امام زمان را چنين صدا كن: “يا ابا صالح ارشدنا إلي الطريق رحمكم الله٢:اي ابا صالح، راه را به ما نشان ده، خداوند شما را مورد لطف خود قرار دهد”.بسياري از علما و صالحان به هنگام شدت گرفتاري و ناراحتي كه تمام راه‌ها به روي آنان بسته مي‌شد، به اهل بيت و به خصوص حضرت ولي عصر توجه خاص مي‌كردند و رفع مشكل خود را از آن حضرت مي‌خواستند، چون حضرت، از حال همه افراد آگاه است و بر اجابت خواسته آنان با اذن الهي تواناست.ارتباط و تمسك به حضرت مايه آرامش خاطر و رها شدن از تنگناهاست، البته هميشه بايد به حضرت تمسك و توجه نمود و با او سخن گفت، چه در آسايش و چه در ناراحتي.
جلوه بارز اين تمسك در مراجعه علمى به آن بزرگواران است.امیرمومنان(ع) فرمود:”به اهل بیت پیامبرتان بنگرید و به سمت و سوی حرکت آنان ملتزم باشید و از آنان پیروی کنید، زیرا آنان هرگز شما را از مسیر هدایت خارج نکرده و به گمراهی باز نمی‌گردانند، نه از آنان پیشی بگیرید که گمراه خواهید شد، و نه از آنان فاصله بگیرید که هلاک خواهید شد”٣ و نيز فرمود:”ما هستیم خانه‌هایی که خدا امر فرموده است که از درهای آن داخل شوید٤ و ماییم درهای رحمت حق و خانه‌هایی که از آنجا به حق تقرب می‌جویید٥”.”ما درخت نبوت و بیت رحمت هستیم”٦؛ و امام حسن(ع) خطاب به اهل عراق فرمود:”ما اهل بیتی هستیم که خداوند آیه مبارکه تطهیر را درباره آنان نازل فرموده است”٧.نخستین و اساسی ترین منبع و مرجع علمی مسلمانان قرآن کریم و پس از آن سنّت پیامبر(ص) است و اهل بیت ترجمان قرآن و حافظان و ناقلان سنّت پیامبرند، پیامبر گرامی بخش عظیمی از حقایق و معارف قرآن را برای مردم بیان کرد، ولی بخش دیگری را که شرایط بیان آنها فراهم نبود، یا مصلحت این بود که در زمان‌های بعد بیان شود را به عترت معصوم خود سپرد تا آنان آن را بیان نمايند.
همه سخن در اين است كه ما در معارف به آنان متمسك نمى شويم و لذا سرگردانيم!؛ اگر در امر دين و معارف حقه بدانان مراجعه مى كرديم وضعمان اين گونه نبود كه اكنون هست به همه كس مراجعه مى كنيم و هر درى را مى كوبيم بجز در آنان و نتيجه اين شده كه كاسه ليس معرفت يونانيان و صوفيان و غربيان شده ايم و در معارف درجا زده ايم! ميراث عظيم روايات آنها در تبيين معارف قرآن در دسترس ماست اما مراجعه نمى كنيم يا در آنها تدبر نمى نمائيم.از آن بالاتر، به امام حيّ زمان تمسك قلبي پيدا نمى كنيم تا او به طريقي كه مى داند ما را دستگيرى علمى نمايد -چنانكه از متمسكان واقعى دستگيرى نمود و راه را بدانان نشان داد و اخبار آن به ما رسيده است-.آن فائزان، وقتى در حيرت علمى قرار گرفتند،دانستند راه در توسل و تمسك به امام دوران و وليّ زمان حضرت صاحب الزمان(ع) است و متمسك واقعى شدند و فائز گشتند و از حيرت درآمدند و جان شان با ارشادات ،از معارف حقه نورانى شد و بيشتر و بيشتر به مقام علمى معصومين معترف شدند…
———-
١.نفحات الأزهار فی خلاصة عبقات الأنوار، جلد اوّل ٢. بحارالانوار١٧٦/٥٢. ٣.نهج البلاغه،خطبه ٩٧. ٤.بقره/١٨٩. ٥و ٦بصائرالدرجات٥٧/١. ٧.تفسیر ابن کثیر، ج۵، ص۴۵۸؛دانشنامه كلام اسلامى٩٤/١.