چه لباسى بپوشم كه متناسب با شخصيتم باشد؟ آيا لباس با هويت و شخصيت ارتباط دارد؟ اصل لباس، آداب و روش پوشش و نوع آن مورد بحث است. خداوند متعال در قرآن کریم لباس و پوشش را از آيات و نعمت هاي خود معرفي كرده و مي فرمايد: “اى فرزندان آدم! لباسى براى شما فرستاديم كه اندام شما را مى پوشاند و مايه زينت شماست؛ اما لباس پرهيزگارى بهتر است! اين ها (همه) از آيات خداست، تا متذكّر(نعمت هاى او) شوند” و ادامه مى دهد: “اى فرزندان آدم! شيطان شما را نفريبد، آن گونه كه پدر و مادر شما را از بهشت بيرون كرد، و لباس شان را از تن شان بيرون ساخت تا عورت شان را به آن ها نشان دهد! چه اين كه او و همكارانش شما را مىبينند از جايى كه شما آن ها را نمىبينيد؛ (امّا بدانيد) ما شياطين را اولياى كسانى قرار داديم كه ايمان نمىآورند!”١. از اين آيات بر مى آيد: لباس نعمت الهي است؛ لباس وسيله اي براي پوشش عيوب است؛ زينت است، زيبايي معنوى و نگهدارنده از گناه است؛ برهنگى كار شيطان و ياران اوست؛ لباس تقوى نيز لازم است تا جامه شخصيت معنوى انسان باشد و موجب زينت آن باشد…
نوع پوشاک اثرات بهداشتی، اجتماعی و اخلاقی در زندگی انسان دارد. مخصوصاً در زمان ما که پوشاک نماد و سمبل تفکر و اعتقاد پوشنده آن هم هست و یک عامل مهم فرهنگی به حساب می آید.انسان استعداد کمال طلبی دارد و به دنبال پوشیدن مدل های جدید لباس براي نشان دادن اهميت خويش است. اما این روحیه وقتی حالت انفعالی و تقلیدی به خود می گیرد به یک ابزار ویرانگر تبدیل می شود و انسان را به مدپرستی و تقلید از دیگران سوق می دهد. فرهنگ مهاجم تلاش مى كند لباس و فرهنگ خود را به طرف مقابل تحميل كند و آنها را شبيه خود كند.همانندسازی «تشبه» در فرهنگ یک وسیله برنده در دست فرهنگ مهاجم است و زمینه از بین رفتن فرهنگ ملی را فراهم می کند. امام صادق(ع) در این مورد می فرماید: “خداوند به پیامبری از پیامبران وحی: به قومت بگو که لباس دشمنان مرا نپوشند و غذای دشمنان مرا نخورند و راه و روش دشمنان مرا نپویند که در این صورت آنها نیز ـ همانند کفار ـ دشمنان من خواهند شد”٢.
در مورد لباس ،پيشوايان ما رهنمودهايي دارند: از امام صادق(ع) مى پرسند:” آیا مؤمن مىتواند ده پیراهن داشته باشد ؟ حضرت فرمود: آرى. بیست پیراهن چه ؟ فرمود : آرى . اینها اسراف نیست ؛ اسراف آن است که لباس بیرونت و مهمانیت را لباس خانه و دم دستى قرار دهى”٣ . برای مرد مستحب است که وقتی خداوند نعمتی به او عنایت کرد، اثر آن نعمت، در لباسش دیده شود، مادامی که لباس شهرت نباشد٤. اگرچه مردان هم می‌توانند از آرایش و زینت های موجود بهره بگیرند اما از هر آرایشی که موجب شباهت ایشان به زنان بشود، نهی شده‌اند. پیامبر خدا(ص)مردانى را که خود را به زنان شبیه و زنانى را که خود را به مردان شبیه مىکنند، لعن فرموده است٥. با آنكه تمام زیورها و زینت ها برای زنان حلال و پسنديده است اما از آرایش زنان در معرض نامحرمان شدیداً نهی شده و در مقابل برای آرایش زن در حضور همسر بسیار سفارش شده است. زن مؤمنه که شوهر دارد باید هر چه بتواند خود را براي شويش آرايش كند و لباس نیکو بپوشد، و زینت بر خویشتن کند، و عطر و بوى خوش بکار برد.
مطالب مربوط به لباس را در روايات دانشمندان اينگونه برشمرده اند:مسلمان لباسش را پاك و تميز نموده، بوي خوش استعمال نمايد، خانه اش را با گچ سفيد كاري كند، آستانۀ خانه را جارو كند و قبل از غروب، خانه خود را روشن كند كه اين ها فقر را دور و رزق و روزي را زياد مي كند؛ خود را براي مسلمان ديگر زينت كند تا دوستان و اهل خانه يا غريبي كه او را مى بيند در هيئت نيكو ببيند. بهترين نوع لباس عرف جامعه خود را بپوشد و بين مردم اظهار دارايي نمايد، اگر چه در باطن دارا نباشد؛ مگر اينكه اظهار دارايي موجب اتهام ديگران به او شود. سزاوار نيست بدلباس باشد و به خود زهد را ببندد، مگر اينكه رئيس و مرجع در دين و امام عادل باشد كه به جهت همراهي با فقراي جامعه، مكلف به زهد واقعي است. مكروه است در غير حال ضرورت عريان باشد، حتي اگر كسي هم او را نمي بيند و در این مسأله فرقي بین شب و روز نیست زيرا شيطان در او طمع مى كند؛پوشيدن لباس بسيار نازك هم مكروه است؛ همچنین لباسي كه در نهايت قرمزي باشد، مگر براي عروس.نيز مكروه است انسان دكمه لباس هاي خود را باز كند، مگر به ضرورت؛خشک کردن دست و صورت با لباس مکروه است؛ كسي كه لباس زيادي دارد و بتواند به مؤمني كه به آن لباس احتياج دارد، بدهد و اين كار را نكند، مستحق عذاب الهي مي شود، نماز خواندن امام جماعت بدون عبا نيز مكروه است٦…
———–
١. اعراف/٢٦-٢٧. ٢. وسائل الشيعه٦٤١/١٥. ٣.بحارالانوار٣١٧/٧٩؛وسايل الشيعه٢٢/٥. ٤.مستدرك الوسائل٢٣٦/٣. ٥. خصال٤٠٣/٢. ٦. مامقانى،سراج الشيعه/٨و ١١٠؛كافي٣٩٤/٣.
