پيروى هوىٰ

 

 

چيست منظور از “هواي نفس” كه بعضى آن را خداي خويش قرار مى دهند؟:” آيا ديدى كسى را كه هواي خويش را خداي خويش قرار داده است١”؟! انسان در وجود خويش، دعوت كننده اى دارد كه او را به سوى بدى ها و زشتى ها امر مى كند كه از آن به تعبير قرآنى«نفس امّاره » ياد مى شود؛ تمام ارزش انسان به اين است كه اختياراً ،دعوت او را اجابت نكند و او را ناكام گزارد. چنين كسى شايسته احترام و تشويق است زيرا با وجود گرايش درونى و دعوت نفس امّاره به گناه، با انتخاب صحيح آن دعوت را رد مى كند؛زيرا در وجود خويش ياورى به اسم “نفس لوّامه يا سرزنش كننده دارد كه در صورت اجابت دعوت نفس امّاره او را توبيخ و سرزنش مى نمايد. پيروي از نفس امّاره يا همان هواهاي نفسانى ،انسان را به جايي مى رساند كه به تدريج  اين هواها عنان اختیار آدمی را به کلی در دست گرفته و او را تا پای جان سرخوش غفلت و غرور می سازد و به تبعيت خود در مى آورد به نوعى كه خدايش همين هوىٰ ها مى شود و نداي فطرت و وجدان خويش را سركوب نموده بر قلب و عقلش مهر غفلت و خاموشى مى نهد.

شيرينى گناه و لذت هاي حرام در دنيا، نفس انسان را به سوي خود مى خواند؛ شيطان از همين زمينه و پايگاه در وجود انسان، سوء استفاده كرد او را وسوسه مى كند و به انحراف و گمراهى مى كشد و پرده بر چشم و عقل آدمى مى افکند و او را تا مرحله مبارزه با خدا پیش مى برد.سرانجام هوىٰ پرستى یک عمر پشیمانى است زيرا محصول تمام عمر انسان و حسنات و اعمال صالح او را، بر باد مى دهد؛ لذا پيامبر خدا(ص) فرمود:”خطرناک ترین چیزى که  بر امتم از آن مى ترسم، هواپرستى و آرزوهاى دراز است؛ چرا که هوىٰ پرستى انسان را از حق بازمى دارد و آرزوى دراز، آخرت را به فراموشى مى سپارد”٢. از اميرمومنان(ع)سوال شد کدام سلطان، غالب تر و نیرومندتر است؟ فرمود: هَوى!٣. امام صادق(ع) نيز فرمود:” از هواىِ نفس بترسید، همان گونه که از دشمنان بیم دارید; چرا که چیزى براى انسان، دشمن تر از پیروى هواى نفس و آنچه بر زبان جارى مى شود، نیست”٤؛و نيز:”من امید نجات را براى این امت ـ براى آنها که حق ما را بشناسند ـ دارم، مگر براى سه گروه: دوستان سلاطین جور، و هواپرستان، و گنهکارى که آشکارا گناه مى کند”٥.