سرّ خلقت
اگر كسي گمان كند در رتبه اي است كه مى تواند حكمت فعل الاهى را با عقل خود بفهمد،در خداشناسي خود ترديد كند! عقل و ادراك ما كجا و علم بي نهايت و حكمت هاي بالغه خداوندى كجا! حكمت خلقت جهان و خلقت انسان،از دسترس ادراك ما بيرون است مگر آنكه از …
ماه: شهریور 1399
سرّ اختيار
اگر اختيار را از انسان بگيريد،عدالت خداوند مخدوش مى شود؛ زيرا او، انسان هاي مجبور را به بهانه كارهائي كه اختيار نداشته اند، به دوزخ مى برد و عذاب مى كند و اين، عين ظلم است. بنابر اين با نفى اختيار انسان،خدا در معرض اتهام ستم قرار مى گيرد، زيرا افعالى را …
سرّ وِجدان
معرفت ما به حقايق جهان گاهى از طريق براهين عقلى است مثل اينكه از آثار پي به موثر و از مصنوع ،پى به صانع مى بريم كه نامش معرفت عقلی است ؛ گاهى نيز معرفت ما از طريق مواجهه وجودي با يك حقيقت است مثل اينكه چون خداوند خودش را به فطرت …
سرّ خلود
آيا جاودانگى عذاب براي مجرمان در دوزخ، با عدالت خداوند سازگار است؟ اين مجرمان مدت كوتاهى در دنيا تبهكارى كرده اند، چرا به همان مدت كه جرم انجام داده اند،عقاب نمى شوند و بايد در جهنم،خالد باشند؟خلود آنها چه توجيهى دارد؟ مسئله ى جاودانگى عذاب برخى دوزخيان از ديرباز مورد مناقشه، جدال، …
سرّ نوافل
وقتى مؤمنان طعم شیرین محبت الاهی را در نمازهای واجب مى چشند در پی ارتباط بیشتر با معبود خویش به دامن مستحبات چنگ می‌زنند و برای جلب توجّه آن محبوب بی همتا، هدیه گرانقدر و زیبایی به نام نماز مستحبی يا “نافله” را پیشکش می‌آورند تا نشان محبت شان به معبودشان باشد.نوافل بهانه …
سرّ تعلّم
براي پيداكردن يك نشانى، به نقشه و راهنما نياز داريم ؛ براي شناخت يك موضوع ،به كارشناس آن موضوع مراجعه نموده و براي آن هزينه مى كنيم؛ حال چطور است كه براي فهم دين و دسترسي به علم قرآن به راهنما نياز نداشته و از كارشناس بي نياز باشيم؟! آن هم وقتى …
سرّ أسحار
چيست راز سحرگهان كه همه همراهانش را قرين سعادت ساخته است؟ آخرين ساعات شبانگاهى و لحظات سحرگاهى را چنان مقام و بهائى است كه هيچ ساعتى در شبانه روز را چنان مقام و افتخارى نيست.خداى عزوجل تمام برکات خود را هنگام سحر بر بشریت ارزانی داشته و چنانكه امام باقر(ع)فرموده” از سحرگهان …
سرّ بركات
آيا بين نظام آفرينش(نظام تكوين)و نظام پرستش(نظام تشريع)، رابطه معنادار برقرار است؟ آيا اين دو از هم تأثير مى پذيرند؟ آيا رفتارهاي اختيارى مردم در قالب اطاعت از اوامر الاهى يا عدم اطاعت و عصيان،بر امور طبيعى خلقت ورويدادهاي تكوينى اثر مى گذارد؟ اگر از قرآن سوال كنيم پاسخ خود را دريافت مى …
سرّ خوارق
امورى كه به ندرت خلاف عادت و مسير عادي و معمول جهان انجام مى شود،امور خارق العاده ناميده مى شود.اين امور، چگونه و در چه شرايط و با چه مكانيزمى انجام مى شوند؟ آيا اين ها از نوع معجزات پيامبرانند كه مردم عادي نمى توانند مانند آن را بياورند يا يك صنعت …
سرّ خلود
آيا جاودانگى عذاب براي مجرمان در دوزخ، با عدالت خداوند سازگار است؟ اين مجرمان مدت كوتاهى در دنيا تبهكارى كرده اند، چرا به همان مدت كه جرم انجام داده اند،عقاب نمى شوند و بايد در جهنم،خالد باشند؟خلود آنها چه توجيهى دارد؟ مسئله ى جاودانگى عذاب برخى دوزخيان از ديرباز مورد مناقشه، جدال، …
سرّ اختلاف
روايتى مشهور است از پيامبر خدا(ص)كه فرموده اند:” اختلاف امت من، رحمت است”! اين در حالى است كه خداوند اختلاف و تفرقه را امرى ناپسند شمرده و آن را نهى نموده و اتفاق و اتحاد را دستور داده است:”همگی به ریسمان خدا چنگ زنید، و پراکنده نشوید”(واعتصموا بحبل الله جمیعـا ولا تفرقوا)١”؛ و …
سرّ قدر
از مهم ترين پرسش هاي انسان ها از ابتداي تاريخ تا كنون، پرسش از علت و چرائي تفاوت ها و اختلاف ها و حدّ و اندازه هاي مختلفى است كه خداوند براي موجودات قرار داده است . قابيل نتوانست تفاوت در تقدير خود و برادرش هابيل را هضم كند لذا به كشتن …
سرّ بلاها
چرا انسان هماره هم آغوش بلا و رنج و ناملايمات است؟ آيا نمى شد خداوند همه بلاها را از انسان دور مى ساخت تا زندگى شيرينى داشته باشد؟! حکمت و راز وقوع بلاها و مشکلات و مصائب از جانب خداوند برای مؤمنین چیست؟ به اين پرسش،پاسخ ها گفته اند كه بعضى از …
سرّ تلقين
تلقین پذیری یکی از ویژگی های انسانهاست و تلقین تاثیر فوق العاده ای بر انسان دارد. شاید یکی از دلایلی که اسلام زندگی را با گفتن اذان در گوش نوزاد آغاز میکند و با تلقین به میّت تمام می نمايد، اهمیت تلقین باشد.به نظر می رسد یک بعد از ابعاد اذکار و …
سرّ تردد
در احاديث قدسى،حديثى است كه به “حديث تردّد” معروف شده است.در تبيين آن و رفع مشكل از معناي آن ، بسيارى از عالمان، به تكلف افتاده و به قولي در شرح آن فرومانده اند.ظاهر حديث چنان است كه گوئى خداوند در موضوع قبض روح بعضى مومنان كه به مرگ خود رضايت ندارند …
سرّ بداء
در روايات، موضوع بداء، چنان بزرگ شمرده شده كه از هر پيامبرى براي باور به آن ، پيمان گرفته شده است.يعنى اگر پيامبرى به بداء اقرار نمى نموده، به پيامبرى انتخاب نمى شده است١. بداء به چه معناست و چرا اينقدر مهم است كه عدم اقرار به آن ،كمال پيامبرى را از …
سرّ ظهور
اينكه ظهور امام زمان(ع)چه زمانى خواهد بود، پرسشى است كه ذهن هر منتظرى را به خود مشغول مى دارد.از ديرباز حتى قبل از تولد آن حضرت،اين پرسش را با امامان قبل از او و حتى با پيامبر(ص)مطرح مى كرده اند. پاسخ پيامبر اين بوده كه وقت ظهور او مثل وقت واقع شدن …
سرّ سكوت
ابن عباس، يكي از اصحاب سرّ اميرمومنان(ع) بود؛مى گويد:روزي پس از فراغت امام از سه جنگ جمل،صفين و نهروان كه عليه ناكثين و قاسطين و مارقين (پيمان شكنان،ستمگران و خوارج) انجام شد و آن حضرت را در ابتداي خلافت ، درگير مشكلات فراوان نمود، در محلي به نام رحبه، نزد امام بودم؛ …
سرّ سقوط
يونس بن ظبيان از اصحاب سرّ امام صادق (ع)است او راوى حديثى شگفت از آن حضرت است١ : روزي به محضر امام آمد و عقيده بعضى معاصران خويش كه از اصحاب مالك بودند را در مورد جسمانيت خدا مطرح كرد و از امام نظر خواست؛حضرت ضمن كافر خواندن معتقدان به چنين …
سرّ موفقيت
عنوان بصري گويد من براي تحصيل علم نزد مالك بن انس مى رفتم تا اينكه تصميم گرفتم نزد حضرت صادق(ع)روم و از ايشان كسب علم كنم.آن حضرت ابتدا نپذيرفتند و من غمگين شده در مسجد پيامبر(ص)دو ركعت نمازگزاردم و به خداوند متوسل شدم تا قلب امام را به من معطوف كند و …
سرّ حقيقت
كميل بن زياد نخعى، صاحب سرّ اميرمومنان(ع) است ؛منزلتى ويژه نزد مولا دارد؛ او از بزرگان تابعين بود كه حجاج بن يوسف ثقفى آن حاكم خونخوار در سال هشتاد و سه هجرى او را در سن نود سالگى با كسانى كه همراه او در پيروى از اميرالمؤ منين (ع)بودند، به جرم شيعه بودن …
كتمان سرّ
در احادیث ائمّه عليهم السلام،اسرارى است كه به كتمان آنها از نااهلان و دشمنان ايشان، بسيار سفارش شده است١؛ تا آنجا كه بعضى از فقها به حرمت افشاى اسرار اهل بيت عليهم السلام، فتوى داده اند٢. امام صادق(ع)فرمودند:”کسى که حدیثى را علیه ما افشا کند، خداوند ایمان را از او سلب مى‌نماید”٣. …
صاحبان سرّ
اصطلاح “صاحب سرّ”، به بعضى از اصحاب و ياران پيامبر و اميرمومنان و ائمه عليهم السلام ،اطلاق مى شده كه آن حضرات،برخى از اخبار غيبى و يا معارف الاهى را در سطح و رتبه اى بالاتر از ديگران ،براي آنها مطرح مى نموده و دريچه هائى از معرفت را به روى انان …
صاحبان سرّ
اصطلاح “صاحب سرّ”، به بعضى از اصحاب و ياران پيامبر و اميرمومنان و ائمه عليهم السلام ،اطلاق مى شده كه آن حضرات،برخى از اخبار غيبى و يا معارف الاهى را در سطح و رتبه اى بالاتر از ديگران ،براي آنها مطرح مى مى نموده و دريچه هائى از معرفت را به روى …
نسبيّت سرّ
در بررسي مفهوم سرّ، اين نكته آشكار مى شود كه سرّ مراتب دارد و به اصطلاح سرّ مفهومی نسبی است و چه بسا بیان مطلبی برای کسی یا در دوره‌ای ـ به حسب سطح معرفتی شخص ـ نافع و نیکو بوده و بیان همان مطلب برای دیگری یا در دوره‌ای دیگر مضر و …
بدايع معارفى، ١. معناي سرّ
سرّ يا راز، مخفی کردن مطلبی در دل است و “اسرار” به معنای گفتن راز پنهانی به کسی و سفارش به پنهان داشتن آن است. البته “أَسَرّ” از اضداد است؛ يعنى در لغت عربي هم به معنای پنهان ساختن و هم به معنای آشکار نمودن به کار رفته است. سرّ و مشتقات …
موعود جهانى
داستان دين را از آغاز زندگى انسان در اين جهان، پى گرفتيم؛ خداى مهربان در هيچ برهه اي انسان ها را بدون راهنما نگذاشته و پيامبران مشعل داران هدايت او بوده اند؛اما نه از روى اكراه و اجبار بلكه از روى آزادي و اختيار بايد انتخاب راه مى كرده اند؛ لذا در …
بهائيان
بهائیت در قرن سيزدهم توسط ميرزا حسينعلى نورى معروف به بهاء الله از درون بابيه منشعب شد.باب در كتاب بيان وعده داده بود كه موعود بيان به نام “من يظهره الله” در حدود دوهزارسال بعد ظهور كرده و آيين او را در همه جهان مى گسترد اما بهاء الله ، حدود شانزده …
بابيان
در نيمه دوم قرن سيزدهم كه كشورما در بحران هاي سختى قرار داشت، جوان ٢٥ ساله اى به نام على محمد شيرازى در سال١٢٦٠ق، ادعا كرد كه من باب امام دوازدهم هستم و البته مدتى بعد مدعى شد خود امام هستم و سپس ادعاهاي خود را پس از ادعاى نبوت و پايان …
وهابيان
در اواخر سده دوازدهم و اوائل قرن سیزدهم قمرى در منطقه نجد عربستان توسط محمد بن عبدالوهاب فرقه اى به وجود آمد كه همه مسلمين جز خودشان را به نوعى مشرك و كافر خواند و با اتكا به زور و پول و قدرت آل سعود بر قبله مسلمين مسلط شده و تبليغات …
سلطه گران
انحطاط و افول خلافت عثمانى ،فرصت مناسبى بود تا سلطه جويان جهانى با تجزيه كشورهاى اسلامى،سلطه خود را جانشين سلطه خلافت عثمانى كنند.بريتانيا از دیرباز تصمیم داشت به منظور هموارسازی مقاصد شوم خود، بر همه سرزمين هاى اسلامى كه عثمانيان بر آنها فرمانروائى مى كردند از هند گرفته تا خاورميانه و بخش …
عثمانيان
بعد از افول خلافت عباسي،خلافت عثمانى شكل گرفت و شش قرن دوام آورد.عثمانیان از ترکان آسیای‌میانه بودند که از شمال به سیبری و سرزمین یخبندان و از مشرق به دریا منتهی می‌شد.”ارطغرل” پدر عثمان “مؤسس حکومت عثمانی” در زمان حمله مغول، با خاندان و قبیله خود که حدود ۴۰۰ نفر بودند، در …
صفويان
تأسیس حکومت صفویه در زمان اسماعیل اول از نوادگان شیخ صفی بود. شيخ صفى الدين اردبيلى از تبار فیروز شاه زرین کلاه بود كه در قرن پنجم قمری در اردبیل می‌زیست.حکومت صفویان خاستگاهی صوفیانه داشت و بر پایه حمایت انبوه پیروان این فرقه که به قزلباشان نامبردار بودند استوار بود. بعد از …
قيام ها
فساد و بیدادگری بنى اميه و بنی عباس،گروه هائى از مردم را به قيام ها و نهضت هائی وا مى داشت.در قرن های اول و دوم هجری، قیام های توابین، مختار، زید بن علی فرزند امام سجاد، ابراهیم بن عبدالله بن حسن، عیسی فرزند زید بن علی و محمد بن ابراهیم حسنی، …
حوزه علميه
ترکان سلجوقی در سال ۴۴۷ق با استفاده از ضعف آل بویه – که شیعه مذهب بودند – به بغداد حمله کردند و با اشغال آن، حکومت آل بویه را برانداختند.با انقرض آل بویه بر آزار و اذیت شیعیان توسط اهل سنت و سلجوقیان افزوده شد.در این زمان عبد الملک وزیر طغرل بیک، …
مدارس نظاميه
مدارس علميه نظاميه توسط خواجه نظام الملك طوسى وزير آلپ ارسلان سلجوقى در شهرهاى بزرگ آن دوره يعنى بغداد،اصفهان،نيشابور،آمل،قاهره،بلخ و هرات براي ترويج مذهب شافعى و تفكر اشعرى و مقابله با مذاهب ديگر از جمله شيعه با بودجه دولتى در نيمه دوم قرن پنجم تاسيس گرديد و به نام خود او نظاميه …
ورود فلسفه
ورود كتاب هاى ملل ديگر از جمله يونانى بين مسلمين از طريق ترجمه آنها به عربى با حمايت مستقيم خلفاي عباسي منصور و هارون و مامون و به نسبت كمتري متوكل عباسي، صورت گرفت.به گفته سيوطي،آشنايي مسلمانان با علوم اوايل در زمان فتح سرزمين هاي عجم بوده و كوشش هاي يحيي بن خالد را در آوردن …
فاطميان
فاطمیان كه شيعيان اسماعيلي بودند حدود دو يا سه قرن بر بخش بزرگی از شمال آفریقا و خاورمیانه و دریای مدیترانه حکومت کردند. قاهره پایتختِ مصر، توسط فاطمیان پایه‌گذاری شد. فاطميان ، قدرتمندترین رقیب عباسیان بودند که نه فقط به لحاظ مشروعیت مذهبی بلکه به لحاظ اقتدار سیاسی ـ نظامی و حتی …
حمله مغولان
حمله ویرانگر و وحشیانه مغول به كشورهاى اسلامى با سه لشكركشى در نيمه اول قرن هفتم به خلافت عباسيان و حکومت خوارزمشاهیان و اسماعیلیه الموت و حکومت‌های محلی اتابکان سلجوقی خاتمه داد و به ایجاد حکومت ایلخانان مغول منجر شد. چنگیز خان پس از چیره شدن بر چین و بخشی از آسیای …
كتب اربعه
مهم ترين رويداد فرهنگى در قرن چهارم و پنجم در آغاز غيبت كبرىٰ ، تدوين مجموعه گرانسنگ روائى با عنوان كتب اربعه است.اهل بيت(ع) و ميراث علمى آنان يعنى احاديث، بال دوم دين ما بعد از قرآن است كه ثقلين (دو مجموعه گرانبها) نام گرفته و پيامبر(ص)،مردم را بعد از خود،بدانها سپرده …
رسالت عالمان
پس از آغاز غيبت كبرىٰ، مسئوليت عالمان،سنگين تر شد زيرا امام آنان را به نگاهبانى دين و آئين مردم موظف نموده و از آنان خواسته است به طور جدي مراقب باشند تا گمراهان و منحرفان، با تشكيك ها و شبهه ها، مردم را از مسير اهل البيت عليهم السلام ،جدا نسازند. پيشتر …
مهدى نمايان
موضوع مهدويت ،چنان در آموزه هاي اسلامى ريشه دار بوده كه حتى پيش از تولد حضرت مهدى(ع)كسانى به دروغ ادعاى مهدويت كرده اند يا به مهدى بودن منسوب شده اند.بعد از تولد حضرت مهدى(ع) نيز در طول قرون تا زمان ما، مدعيانى بوده اند كه ناروا خود را مهدى خوانده و كسانى …
مدعيان وكالت
چنانكه دانستيد حضرت مهدى(ع) در دوران حدود هفتادساله غيبت صغري ،چهار نماينده و وكيل معين فرمودند تا رابط ايشان و مردم باشد.در زمان اولين وكيل(عثمان بن سعيد)، به عللی از جمله حسن شهرت عثمان و سوابق درخشان او در ارتباط با امامان گذشته، مخالفتى اظهار نشد اما پس از آنكه امام ، …
علائم ظهور
بر اساس توقيع شريف امام عصر(ع) به آخرين وكيل شان در پايان غيبت صغرى، ظهور ايشان بعد از دو نشانه خواهد بود:خروج سفيانى و صيحه١؛ كه ادعاي مشاهده قبل از اين دو نشانه،باطل و طبيعتاً بعد از اين دو نشانه مى تواند درست باشد.يعنى مدعى مشاهده(كه نشانگر پايان غيبت و آغاز ظهور …